Özer: Sınavlı Okulların Tamamı Doldu, Meslek Liseleri Yükselen Yıldız Oldu

2020 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında sınavlı ve sınavsız merkezî yerleştirme sonuçları açıklandı. Millî Eğitim Bakan Yardımcısı Mahmut Özer, sonuçları bir gazeteye verdiği röportajında değerlendirdi.

Özer’in röportajı şöyle:

“Bu sene LGS için zorlu bir yıldı. 8. sınıf öğrenci sayıları 2019’a göre 500 bin artmıştı. Bu nedenle öğrencilerin istedikleri liselere yerleşmelerinde büyük sorunlar yaşanacağı endişesi vardı. Diğer taraftan, Kovid-19 salgını başlayınca okullar tatil edilmiş ve birçok sorun ortaya çıkmıştı. Bu koşullarda sınav nasıl yapılacaktı? LGS sınavına katılan 1 milyon 472 bin 88 öğrencinin 571 bin 704’ü sınavla öğrenci alan okullar için tercihte bulundu. Tercihleri neticesinde 2020 yılında 212 bin 485 öğrenci sınavla öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına yerleştirildi. Biz de süreci ve sonuçları, sürecin koordinasyonundan sorumlu MEB Bakan Yardımcısı Mahmut Özer ile konuştuk. Özer, sınav puanı ile öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrenci sayısının yüzde 64 arttığını belirtti ve “Mesleki eğitime yerleşen öğrenci sayısında 2019’a göre artış %40 oldu” dedi.

CEVAP: 2020 yılını LGS sisteminin iyileştirilmesi için bir fırsat olarak gördük. Ancak bir sorunumuz vardı, öğrenci sayısı önemli oranda artmıştı. Önceliğimiz, tüm öğrencilere sınavsız okullarda kapasite oluşturmaktı. Bu nedenle tüm illerimizi ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye aldık. Okullarımızın fiziki kapasitelerini ve mevcut okul yatırımlarımızı birlikte değerlendirdik. Sonunda hemen hemen tüm illerimizde yerleştirilecek öğrenci sayısının üzerinde kapasite oluşturduk. Sınavlı okul kapasitesini de bu sene %53 artırdık. Aylar süren çalışmaların meyveleri bu yılki sonuçlarda açık bir şekilde ortaya çıktı.

CEVAP: Sınavlı okulların hemen hemen tamamı doldu. Fen, Anadolu ve sosyal bilimler liselerinde doluluk oranı %100. Anadolu imam hatip liselerinde doluluk oranı yüzde 99.8 ve mesleki ve teknik Anadolu liselerinde yüzde 97 olarak gerçekleşti. 2019’a göre sınavlı okullara yerleşen öğrenci sayısındaki en fazla artış yüzde 69 ile Anadolu liselerinde yaşanırken ikinci en büyük artış yüzde 64 ile mesleki ve teknik Anadolu liselerinde gerçekleşti.

CEVAP: Verilen emekler göstergelere olumlu yansıdı. 2019’da sınavsız okullara yerleşen öğrencilerin yüzde 91’i ilk üç tercihinde yer alan bir liseye yerleşmişti. Artan öğrenci sayısına rağmen bu oran bu yıl %92’ye yükseldi. Sınavsız okullara yerleşen öğrencilerin %49’u ise birinci tercihlerinde yer alan bir liseye yerleşebildiler. Yani sınavsız yerleşen her iki öğrenciden biri, birinci tercihinde en çok istediği bir liseye yerleşebildi. Bu sonuç, öğrenci sayısındaki artışa rağmen sürecin öğrenci memnuniyeti açısından ne kadar iyileştirildiğini gösteriyor.

CEVAP: Hayır. Bizim birinci önceliğimiz her öğrencinin istediği lise türüne erişimini artırmak. Kapasite oluştururken de buna öncelik verdik. Bu önceliğimiz, yerleştirme sonuçlarından da takip edilebiliyor. 2019’da Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %99’u, yani neredeyse tamamı, ilk üç tercihlerinde yer alan bir Anadolu lisesine yerleşmişti. Bu oran 2020’de de değişmedi ve %99 olarak gerçekleşti. Diğer taraftan 2019’da Anadolu imam hatip liselerine yerleşen öğrencilerin %87’si ilk üç tercihlerinde yer alan bir Anadolu imam hatip lisesine yerleşmişlerdi. 2020’de bu oranda kısmi bir iyileşme oldu. En büyük iyileşme mesleki eğitimde oldu. 2019’da mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrencilerin %79’u ilk üç tercihlerinde yer alan bir mesleki ve teknik Anadolu lisesine yerleşmişti. 2020’de bu oran %82’ye yükseldi. Bu sonuçlar, öğrencilerin belirli lise türlerine yerleştirme sisteminden kaynaklanan zorunluluklardan dolayı değil, tam tersine isteyerek ve tercih ederek yerleştiklerini gösteriyor. Aynı zamanda sistemin ürettiği sonuçların, memnuniyeti her yıl giderek artırdığını da göstermektedir.

CEVAP: Elbette… Sınav puanı ile öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrenci sayısı %64 arttı. Bu çok önemli bir gösterge. Diğer taraftan 2019’da sınavlı ve sınavsız öğrenci alan okullara toplam 298 bin 153 öğrenci yerleşmişken 2020’de bu sayı 417 bin 233’e yükseldi. Yani, mesleki eğitime yerleşen öğrenci sayısında 2019’a göre artış %40 oldu. Çok önemli bir artış. Tüm bu sonuçlar mesleki eğitime öğrenci yöneliminin tesadüf olmadığını, iyileştirmeler yapıldıkça ve herhangi bir zorlama olmaksızın öğrencilere imkânlar ve alternatifler sunuldukça öğrenci yöneliminin de kendiliğinden arttığını gösteriyor.

CEVAP: 2019’da ASELSAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve İTÜ Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi %1’lik dilimden öğrenci almıştı. İlk kez mesleki eğitim %1’lik başarı diliminden öğrenci alıyordu. 2020’de bu iki okulumuz da %1’lik dilimden öğrenci almaya devam etti. Bunlara İstanbul’da bir okulumuz daha eklendi. Yine bu kapsamda bu yıl İstanbul’da kurduğumuz ve ilk kez öğrenci almaya başlayan Teknopark İstanbul Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi de binde 47’lik dilimden öğrenci aldı. Benzer şekilde yüzde 1-10 başarı diliminden öğrenci alan mesleki eğitim okul sayısı artmaya başladı. Ayrıca, bakanlığımızla Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB, İSO, İTO ve İTÜ arasında işbirliği kapsamına alınan mesleki ve teknik Anadolu liselerinin doluluk oranları yüzde 100’e ulaştı. Sonuçlara bir bütün olarak bakıldığında mesleki eğitimde sadece öğrenci sayısı artmıyor, akademik olarak başarılı öğrenciler de artık mesleki eğitimi seçiyor.

CEVAP: Evet. Şu anda sadece birinci yerleştirme sonuçlarını açıkladık. Yerleştirmeye esas iki nakil yapılacak. Dolayısıyla bir ortaöğretim kurumuna yerleşemeyen öğrencilerimizin telaşlanmasını gerektiren bir durum yok. Yeniden tercihlerini yapıp süreci takip etmeleri yeterli. Sonrasında il ve ilçelerde yerleştirme komisyonları devreye girecek. Sürecin sonunda birinci yerleştirmede yerleşen öğrenciler için başka okullara tercih kapsamında yerleşebilme imkânı devam ederken yerleşemeyen öğrencilerin tamamını da bu sürecin sonunda yerleştireceğiz.

CEVAP: 2019’da yaptığımız iyileştirmelerle LGS sistemi oturdu. 2020’de de aynı sistemi küçük iyileştirmelerle kullandık ve daha iyi bir noktaya geldik. Burada en önemli nokta sınava girmeden yapılan yerleştirmede öğrenci memnuniyetini artırabilmek. Bunun da önemli bir göstergesi, sınavsız yerleştirmede birinci tercihe yerleşen öğrenci oranıdır. 2020’de bu oran %49 olarak gerçekleşti. Yani, öğrenci sayısındaki ciddi artışa rağmen sınavsız yerleşen iki öğrenciden birisini birinci tercihinde yer alan bir liseye yerleştirebildik. Bu oldukça önemli bir başarı. Bu oranı her yıl artırmak istiyoruz. Bu nedenle sınavsız yerleşen öğrencilerin 2021’de en az yüzde 60’ını, 2022’de ise en az yüzde 70’inin birinci tercihinde yer alan liseye yerleştirmeyi hedefliyoruz. 2021’de 8. sınıf öğrenci sayısı bu yıla göre önemli oranda düşeceği için bu hedefi tutturacağımıza inanıyorum.

24-26 Ağustos 2020: İl/İlçe Öğrenci Yerleştirme ve Nakil Komisyonlarınca Yerleştirme Başvurularının Alınması

28 Ağustos 2020:İl/İlçe Öğrenci Yerleştirme ve Nakil Komisyonlarınca Yerleştirmelerin Tamamlanması

Bakan Yardımcısı Özer’in, 2020 LGS sonuçları bağlamında meslek liselerinin durumuna ilişkin değerlendirmesi ise bir gazetede şöyle yer buldu:

LGS sonuçlarına göre bu yıl meslek liselerinin yıldızı parladı. Pandemi boyunca dezenfektan ve maske üretimleriyle öne çıkan mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrenci sayısı, geçen yıla göre yaklaşık %40 arttı.

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sonuçlarında kuşkusuz en çarpıcı unsurlardan biri de meslek liselerinin yıldızının parlaması oldu. Merkezi sınav puanıyla ve yerel olarak mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen toplam öğrenci sayısı 2019 yılına göre yüzde 39.94 artış gösterdi. Bu sonuçla mesleki ve teknik Anadolu liseleri, 2019 yılına göre en fazla artış gösteren lise türü oldu.

Bu ilginin altında istihdam odaklı iş birlikleri kurulması, sektörün önde gelen kuruluşları ile ortak kurumlar açılması, iş dünyasının ihtiyaç duyduğu alanlar oluşturulması etkili oldu. Pandemi döneminde birçok hastanenin ve kamu kurumunun maske ve dezenfektan ihtiyacını karşılayan meslek liselerindeki algının düzelmesi, mezuniyet sonrası iş bulmanın kolaylaşacağının düşünülmesi bu okullara ilgiyi arttırdı.

Millî Eğitim Bakan Yardımcısı Mahmut Özer, bu ilginin nedenini şöyle açıkladı: “Bakanlık olarak mesleki eğitimi güçlendirmek için son iki yılda çok sayıda projeyi hayata geçirdik. Özellikle sektörleri eğitim süreçlerinin tamamına dahil ederek istihdam odaklı bir işbirliği modeli geliştirdik. TOBB, İSO, İTO, ASO ve ATO gibi sektörün güçlü temsilcileri ile bu kapsamda sağlam işbirlikleri kurduk.”

Özellikle COVID-19 salgını ile mücadele günleri, güçlenen mesleki eğitimin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağını yetiştirmediğini, ayrıca böyle olağanüstü günlerde üretim kapasitesiyle de devletinin ve toplumunun yanında güçlü bir şekilde durabileceğini gösterdi. Bu süreç, mesleki eğitimin algısının iyileşmesi için çok önemli katkı sundu. Sürecin bütünü LGS yerleştirmelerine de olumlu yansıdı. 2019 yılında mesleki eğitime yerleşen öğrenci sayısı 2018 yılına göre yüzde 17 artmışken, 2020 yılında öğrenci sayısı 2019 yılına göre %40 arttı. Sınavlı mesleki ve teknik Anadolu liselerine yerleşen öğrenci sayısı 2019 yılına göre yüzde 64 arttı. Mesleki eğitim okullarına sınavsız yerleşen öğrencilerin ilk üç tercihlerindeki bir mesleki ve teknik Anadolu lisesine yerleşme oranı %82’ye yükseldi.”

Koronavirüs önlemleri kapsamında mesleki ve teknik Anadolu liseleri üretim kapasitesini harekete geçirdi. Tam da bu dönemde ihtiyaç duyulan dezenfektandan maskeye, tek kullanımlık önlük ve tulumdan yüz koruyucu siperlik üretimine kadar çok sayıda ihtiyaç duyulan malzemeler üretildi. Mesleki ve teknik eğitim kurumlarının üretim çeşitliliği ve kapasitesi arttırıldı. Bu sürecin en önemli katkısı mesleki eğitimin eski itibarlı günlerindeki öz güvenini tekrar kazanması oldu. Amerika ve Avrupa ülkelerinde bu okullar örnek gösterildi.

2020 yılında yapılan merkezi sınava toplam 1 milyon 472 bin 088 öğrenci katıldı. Kontenjan düzenlemeleri kapsamında sınavla öğrenci alan Anadolu liselerinde %69, mesleki ve teknik Anadolu liselerinde %62, Anadolu imam hatip liselerinde %45, fen liselerinde %35 ve sosyal bilimler liselerinde %35 kontenjan artışı oldu.

Millî Eğitim Bakan Yardımcısı Mahmut Özer, artık öğrencilerin meslek liselerini zorunluluktan değil isteyerek seçtiklerini söyledi: “Öğrenciler artık zorunlu olarak değil, tercih ederek mesleki eğitime geliyor ve tercihlerinde üst sıralarda istedikleri okullara yerleşiyor. Diğer taraftan en yüksek puanlı öğrencilerin olduğu %1’lik dilimden öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu lisesi sayısı arttı. Bu artık tarihi bir kırılma noktasına işaret ediyor.”